Trend Nedir?
Trend, belirli bir dönemde, yoğun şekilde tercih edilen ya da terk edilen bir durumun zaman içindeki yönelimini ortaya koyan toplam süreç göstergesidir. Eski İngilizce kökenli yuvarlamak, etrafında döndürmek anlamına gelen “trendan/trenden”, yine eski İngilizcedeki yuvarlak olan küre anlamındaki “trinde” ve çember anlamına gelen tryndel sözcüklerinin günümüze kadar evrilmesi ile geliyor.
Trend, segmentasyon, ölçümleme ve değerlendirme zorunluluğunda matematik ve istatistik etkisiyle, yükselen ve alçalan her türlü (ekonomik, politik, sosyolojik) eğrisel hareketin grafiklerdeki ifadesi / göstereni olarak kullanılmaya başlanmış. Hemen her dilde, günümüzdeki sözlüklerde karşılığı “eğilim, akım, yönelmek, gidişat, civarında bulunmak” anlamlarında hem “isim” ve hem de “fiil” olarak kullanılıyor.
Özellikle belirtilmesi gereken durum, trendin günlük moda olmadığı, ancak modayı içine dahil ettiği ve yönlendirdiğidir. Trendler genel olarak herhangi bir alanda, bir yönelimi gösterdiği için iş ve bilim dünyasında geleceğe dair planlamalarda büyük bir öneme sahiptir. Ortaya çıkan ve gelecekte çok sayıda alt akıma neden olacak mega trendlerden sonuç olarak günlük modaya doğru bir yayılım gerçekleşir.
Trendler, temel olarak mega trendler olarak doğar. Temeli doğal olaylar, büyük ölçekli üretimler, felaketler, savaş, göç, ekonomik koşullar, siyaset, önemli toplumsal değişimler ve yeni keşiflerdir. Bu yaşamsal ve doğal olaylar, her alanda ana hammadde ve yarı mamüllerin üretimini ya da üretim miktarlarını, kalitelerini, verimlerini etkiler; toplumların gıda, mimari, eğlence, eğitim, ekonomik yapılanma ve hatta hukuk sistemlerini bile yönlendirir; şirketlerin üretim şekillerini, ürettikleri ürünlerin tarzını ve pazarı değiştirir. Bu nedenle önemli olan trendleri okuyup analiz yapabilmektir.
Mega trendler, ülkelerde ve çok uluslu şirketlerde Makro ve mikro trendlerle markalara kadar yayılır ve her sektörde ve markada, farklı bir yönüyle ortaya çıkar. Subtrendlerde de artık bizim moda ve akımlar dediğimiz durum yaşanmaya başlanır.
Trendler, tasarım temelli giyim, tekstil, mobilya gibi sektörlerde tasarıma dayalı "moda" olarak; telefon ve diğer teknoloji alanlarında inovasyon olarak; yaşam süreçlerinde slowcity, organik üretim gibi uygulamalarla karşımıza çıkar.
Mega trendler 20-25 yıllık bir geniş alanı kapsar. Ancak her mega trend ilerleyip modaya kadar ulaşmayabilir. Arada başka mega trendler bir başka mega trendi kendi altında eritebilir ya da önemsiz kılabilir.
Bir mega trend ortaya çıktıktan sonra, mega trendi etkileyen (ya da bazen ortaya çıkaran) önemli unsurlar yukarıda ifade ettiğim doğal olaylar, büyük ölçekli üretimler, felaketler, savaş, göç, ekonomik koşullar, siyaset, önemli toplumsal değişimler ve yeni keşifler gibi olaylar ve bunların sonuç olguları ile küresel ölçekte dünya ekonomisine etki eden makine üreticileri, farklı alanlardaki emtia üreticileri ve fonlardır.
Giyim, ev tekstili, mobilya, aksesuar, teknolojik şekilsel tasarımlarda moda tarzını ve trendini genel olarak Uluslararası Moda Federasyonu (IAF) her yıl bir araya geldiği toplantısında belirler. Belirlerken de yine küresel etkenleri dikkate alır, uzun toplantılarda analizler (aynı zamanda Dünya Renk Birliği (Intercolor) de gelecek sezonun trend rengini belirleyerek açıklar) yaparlar. Tüm analizlerde yukarıda sözünü ettiğim "küresel ölçekte dünya ekonomisine etki eden makine üreticileri, farklı alanlardaki emtia üreticileri ve fonlar"ın ekonomisinin olumsuz etkilenmemesi adına görüşleri alınır.
Modaya kadar inen trendlerin kararları bu olaylar ve kesimlerce verilir. Modayı oluşturacak ana temalar-konseptler, ana akımlar-yönelişler, renk skalası, kullanılacak ana kumaşlar, kullanılacak aksesuarlar, kullanılacak yan malzemeler, tüketicinin olması gereken davranış şekilleri (beklentiler), modayı (aslında trendi) etkileyen teknoloji gibi yan unsurlar, bazı alanlarda müzik-ton-davranış ve tutumlar da genel hatlarıyla bir trend olarak düzenlenir.
Uluslararası Moda Federasyonu (IAF) ve Dünya Renk Birliği (Intercolor) gibi diğer alanlar için de KPMG, Deloitte ya da EY gibi audit firmaları ile kimyasal renk-boya üretim devleri BAYER gibi firmalar da yukarıda sıraladığım küresel olayları dikkate alarak kendi alanlarındaki trendleri açıklarlar.
Dünyadaki trend analiz kurumları da bu verileri alıp, değerlendirir ve her alana ilişkin uygulamaları yönlendirecek raporlar hazırlarlar. Şirketler ve markalar da bu raporları kendi marka kimlikleri ve bölgesel özellikleri açısından değerlendirip kendi ürünlerine uygularlar. Markalar bu uygulamaları o sezon ilk olarak ya uluslararası fuarlarda, sergilerde ya da kendi defile gibi etkinlikleri, zincir mağazalardaki sunumları ve reklamları ile son tüketiciye ulaştırırlar.
Peki, trendin uzantısı olan moda trendi aslında nasıl oluşur? Örneğin, diyelim ki, iklim değişikliğine karşı mücadele mega trend olsun. Bu mega trende ilişkin küresel alınan kararlar makro trendi, bunların kurumsal ve ülkesel uygulamaları mikro trenddir. Bunun markalar bazında değerlendirilmesi ise organik kumaştan oluşan giyim tasarımları ve modası olacaktır. Bu yıl tüm dünyada bir koyun hastalığı olsa, bu hastalık tüm dünyada koyunların telef olmasına neden olsa, çok doğal olarak dünyada yün üretilemeyecek ve gelecek yıl dünyada yün olmayacaktır. Bu da yünden yapılan ipliğin üretiminin olmaması demektir. Yün yoksa, yün iplik de yoktur. Yün iplik yoksa her alandaki yün kumaş üretimi de yoktur. Halıdan giyime kadar tüm dünya, yün yerine pamuk ve sentetik iplik kullanacaktır. Uluslararası Moda Federasyonu (IAF), Dünya Renk Birliği ve küresel etkin kurumlar bunu temel alırlar ve yün yerine geçen pamuk ve sentetik iplik üzerine trendi ve modayı oluşturmaya başlarlar.
Trendler ve içerikleri şu şekildedir:
