Marka Vekili ve Marka Danışmanı Nedir?

Marka tanımını hukuksal ve pazarlama temelli olarak iki ana alanda tanımlıyoruz. Marka vekilliği ve marka danışmanlığı da bu iki alanda yetkinliğe sahip meslek alanlarını ifade ediyor.

Marka terimleri arasında en sık karıştırılan iki terim “marka vekili” ve “marka danışmanı”dır. Türkiye’de markalar kanuna bağlı olarak, markaların tescil işlemlerini hukukun belirttiği çerçevede gerçekleştiren kişilere marka vekili denir. Marka vekilleri, marka sahibi ya da yöneticileri tarafından belirlenen yazı-şekilden oluşan marka adını-şeklini, Türk Patent Enstitüsü’nde (gerektiğinde diğer ülkelerde de) tescil ettirmek amacıyla başvuruyu düzenleyen, takip eden, soruları yanıtlayan ve gerekirse marka tescili yapılmasının ardından markayla ilgili tecavüzleri takip eden kişidir. Anlaşılacağı üzere marka vekilinin görev alanı, belirlenen adın tescil sürecini ve durumunu takip etmek, marka sahiplerini marka tescili, marka adı, marka şekli, yasal durumlar, coğrafi özellikler ve benzeri konularda bilgilendirmek, yönetmek, tescil işlemlerini yapmak, tescil sonrası markayı hukuksal olarak takip etmektir. Bunun için de marka vekilinin belli bir marka hukuku bilgisine sahip olması gerekmektedir. Tescil işlemlerinin nasıl yapılacağını, belirlenen marka adının aynısının ilgili kategoride olup olmadığını, yakın bir ad ile karıştırılıp karıştırılmayacağını, işin en başında hangi adların marka adı olarak belirlenip belirlenemeyeceğini, itiraz gerçekleştiğinde nasıl hareket edileceğini biliyor ve marka sahiplerini doğru yönlendiriyor olması gerekmektedir. Marka vekilliği Türk Patent Enstitüsü’nün açtığı sınavlarda başarılı olunması üzerine verilen bir meslek unvanıdır. Türkiye’de bir markanın (ad ve/veya şekil olarak) bir hak doğurması için mutlaka ilgili TPE'ye tescil ettirilmesi gerekmektedir. Türkiye’de marka tescili ile ilgili tek kurum patent, buluş gibi alanlarda olduğu gibi Türk Patent Enstitüsü’dür. Bu nedenle marka vekilliği sınavı da Türk Patent Enstitüsü tarafından gerçekleştirilir. Marka vekilliği sınavını kazananlar, ardından konuyla ilgili gerekli harçlarını yatırarak marka vekilliği yapmaya hak kazanırlar. Yakın bir zamanda, benim için şu anda da değerli olan marka vekilliğinin çok önemli bir meslek dalı olacağına inanıyorum.

Marka danışmanlığı ise temeli pazarlamaya dayalı bir mesleki uzmanlığın, marka sahipleri ile paylaşılması üzerine yapılanmış meslektir. Burada sözünü ettiğimiz pazarlamaya dayalı meslek uzmanlığı, marka üzerinedir. Marka danışmanları danışmanlık yaptıkları markaya, daha planlama aşamasından başlayarak,

marka ile ilgili araştırmaların oluşturulması,

marka kimliği ve kişiliğinin belirlenmesi,

marka adının oluşturulması,

marka genişleme-esneme kararının nasıl verileceği ve nasıl yapılacağı,

marka özü,

marka konumlandırma,

marka iletişimi,

marka elçiliği,

marka kimlik kılavuzunun hazırlanması gibi markanın tüm süreçlerinde bilgisi ve planlaması ile yön verir. Bu nedenle marka vekili ile karıştırılmaması gereken bir meslektir. Marka danışmanları bir kurumda marka yöneticisi olarak bulunabilecekleri gibi, dışarıdan da bağımsız bir şekilde hizmet verebilirler. Burada da yine marka yöneticisini marka danışmanlığı ile de karıştırmamakta yarar var. Marka yöneticisi bir kurum içinde bir marka kültürü oluşturmaya yönelik olarak, markayı kimlik ve konumlandırmasına uygun şekilde yöneten kişidir. Marka yöneticisi kurumlarda değişik pozisyonlarda olabilirler. Bazı kurumlarda CEO, genel müdür, pazarlama müdürü iken bazı kurumlarda iletişim yöneticisi de marka yöneticiliği görevini üstlenebilir. Bu nedenle buradaki marka yönetici ile markaya danışmanlık, yönlendirme hizmeti veren marka danışmanlığının farklı olduğunu unutmamak lazım. Marka danışmanı tüm pazarlama sürecini iyi bilmek zorundadır. Bu nedenle sosyolojiden psikolojiye, araştırmadan satış ve üretim yönetimine kadar çok geniş bir alanda yeterli bilgiye sahip olması gerekir.

Son yıllarda hukuki prosedür ve pazarlama süreçleri açısından, gerek marka vekilliği gerekse marka danışmanlığı alanında çalışan meslek uzmanlarının sayıları giderek artmaya başlamıştır. Bunun da nedeni oldukça basittir. Türkiye’de kurumlar marka kavramını daha çok algılamaya ve doğru bir markalama oluşturmaya gayret göstermektedirler. Bu nedenle de hem hukuki süreçte hem de pazarlama sürecinde doğru adımları atmak için bu alandaki uzmanlıklardan yararlanma gereği duymaktadırlar.

Uluslararası pazarlara Türk markalarının yoğun şekilde girmeye başladığı son yıllarda özellikle marka vekillerinin sadece Türkiye değil, aynı zamanda yurtdışı pazarlardaki marka hukukunun doğurduğu tescil kurallarını da iyi bilen ve takip eden meslek uzmanları olmalarını doğurmaktadır. Bu nedenle son yıllarda marka vekilleri uluslararası pazarlardaki marka tescil durumlarını da sıkı takip ederek, markaları hukuk anlamında doğru yönlendirmeye özen göstermektedirler.

Günümüzde marka vekilleri yasal bir düzenleme altındadır. Ancak, henüz konusunda uzman ve milyarlarca dolarlık değere sahip markaları asıl yaratan ve yönlendiren marka danışmanlarının yasal bir düzenlemesi yapılmış değildir. Marka danışmanlarını ilgilendiren en güncel yapı Marka Danışmanları ve Yöneticileri Derneği olan Marka Konseyi'dir.

Bu yazı daha önce The Brand Age dergisinde yayınlanmıştır.

(Bu yazının tamamını ya da bir bölümünü, kaynak göstermeden lütfen başka bir yerde kullanmayınız. Kaynak: Bülent Fidan. www.bulentfidan.com.tr)

#startup #planbdiscovery #markaelçisi #İllüstrasyon #markadeneyimi #pazarlamadakuşaklar #sürdürülebilirlik #Jenerikmarka #marka #Pazarlama #Marketing #markadanışmanı #brandmap #brandangel #bülentfidan #müşterideneyimyolculuğuharitası #markatasarımı #brandsuiteistanbul #MarkaDanışmanlığı #emtiamalürünhizmet #İletişim #markasözlüğü #Reklam #Marka #MarkaYönetimi #cocacola #Akademik